De progressieve Democrate die met een gematigd programma de machtigste vrouw ter wereld wil worden: wie is Kamala Harris? (2024)

Bekijk: Kamala Harris legt begin 2021 de eed af als vicepresident, ze is de eerste vrouw in die functie.

Harris wordt in 1964 geboren in Oakland, nabij San Francisco in de staat Californië. Ze is de dochter van een Indiase moeder en een Jamaicaanse vader, die beiden omstreeks de jaren 60 naar de Verenigde Staten emigreren.

Beide ouders hebben een wetenschappelijke achtergrond en werken en doceren aan Amerikaanse universiteiten. Ze hebben een goed inkomen, waardoor Kamala Harris binnen het gezin niet echt met armoede wordt geconfronteerd. Hoewel ze opgroeit in een zwarte wijk in Berkeley, gaat ze met de bus naar een witte school. Een maatregel van de regering om de rassenintegratie te bevorderen.

Na de scheiding van haar ouders gaat Harris enkele jaren met haar moeder en jongere zus in Montreal in Canada wonen. Daarna studeert ze economie en politieke wetenschappen in Washington en later ook rechten in San Francisco.

Voor ze het tot vicepresident schopt, maakt Harris vooral faam in de gerechtelijke wereld. Als procureur-generaal gaat ze hard achter zware misdadigers aan. 'Law and order', recht en orde, zijn voor haar heel belangrijk.

In 2016 kiest ze voor de politiek en verovert ze een zetel in de Amerikaanse Senaat. In de jaren die volgen, komen haar ervaring als openbaar aanklager en procureur-generaal en haar ondervragingstechnieken goed van pas in de verschillende Senaatscommissies waar ze deel van uitmaakt.

Harris schrijft tijdens haar carrière ook meerdere boeken. Als senator schrijft ze het kinderboek 'Superhelden zijn overal', gebaseerd op haar eigen leven. De boodschap van het boek is dat je overal om je heen superhelden kunt aantreffen, van familieleden tot vrienden en leerkrachten op school. Het wil kinderen aanzetten om zelf ook moedig, vriendelijk en behulpzaam te zijn.

Een duidelijk politiek etiket op Harris plakken, is niet zo eenvoudig. Ze behoort in elk geval niet tot de groep van (jonge) progressieve Democraten zoals Alexandria Ocasio-Cortez, lid van het Huis van Afgevaardigden. Maar ze wordt wel als linkser dan Joe Biden beschouwd, die meer een centrumfiguur is. Zeker als het over vrouwenrechten, minderheden of armoede gaat.

Als beginnend senator wordt Harris al een beloftevolle toekomst voorspeld. Prominenten binnen de Democratische partij beschouwen haar als "de volgende Obama", die zelf als jonge senator voor de staat Illinois een gooi naar het Witte Huis deed en in 2009 de eerste zwarte president van de VS werd.

Ook Harris stelt zich kandidaat, voor de verkiezingen van 2020, maar ze overleeft de voorverkiezingen niet. Hoewel ze het in het begin van de campagne erg goed doet in de debatten en daarbuiten en heel wat geld ophaalt, haakt ze toch vrij snel af.

Wanneer later dat jaar duidelijk wordt dat Joe Biden de presidentskandidaat voor de Democraten zal worden, kiest hij Harris uit als 'running mate' en kandidaat-vicepresident. Biden prees haar als een "onbevreesde vechter voor de gewone man en een van de beste overheidsmandatarissen van het land". Tijdens een debat bij de voorverkiezingen had ze hem nochtans hard aangepakt.

Eenmaal verkozen als eerste vrouwelijke en gekleurde vicepresident, benadrukt Harris het belang van de weg die ze heeft afgelegd. "Elk klein meisje dat vanavond aan het kijken is, ziet dat dit een land van mogelijkheden is."

Bekijk: "Oh my God, ik ben er helemaal klaar voor"

Maar haar vicepresidentschap gaat niet over rozen. In haar eerste jaar haalt ze amper resultaten. Dat ze bijzonder ingewikkelde portefeuilles toebedeeld krijgt, heeft daar allicht veel, zo niet alles mee te maken.

Zo moet Harris zich ontfermen over een hervorming van het stemrecht, een dossier waarvan de Democraten eigenlijk al weten dat ze geen meerderheid hebben om hun plannen door het parlement te krijgen.

Harris krijgt ook de opdracht om de wortels van de immigratie vanuit Latijns-Amerika aan te pakken. Een complex probleem dat een langetermijnstrategie vergt en nooit binnen één ambtstermijn kan worden opgelost.

Ook communicatief komt ze in dat eerste jaar niet goed uit de verf. Het gevolg is dat het Witte Huis haar een tijdlang uit de pers houdt en ze in die periode zo goed als onzichtbaar is.

Haar moeilijke start is zeker niet alleen haar schuld, maar evenzeer die van Biden. Sommige Amerikaanse commentatoren verwijten de president en zijn entourage in het Witte Huis dat ze nooit een visie hebben gehad over het vicepresidentschap van Harris.

"Ze hebben nooit echt de moeite genomen om strategisch na te denken over hoe ze haar aan het Amerikaanse publiek moesten presenteren", zegt de Amerikaanse journaliste Elaina Plott Calabro van The Atlantic, die Harris en een aantal medewerkers van haar een lange tijd volgt voor een uitgebreid portret van de vicepresident.

Harris lijkt daardoor wat doelloos rond te dwalen. Dat verandert pas wanneer het Hooggerechtshof in juni 2022 het landelijke abortusrecht terugdraait. Harris wordt in de strijd gegooid om overal te lande mensen rond dat thema te activeren.

In de Europese pers dringt haar 'tournee' misschien minder door, maar in de Verenigde Staten wordt ze opnieuw heel erg zichtbaar. De Amerikaanse krant The New York Times noemt haar zelfs "de beste boodschapper van de regering over abortus".

"Ze vond zichzelf opnieuw uit en de regering gaf haar een nieuwe rol: meer activistisch, meer gericht op jongeren, meer gericht op vrouwen", duidt de Nederlandse journaliste en Amerikadeskundige Laila Frank.

Ook op het internationale toneel verschijnt Harris steeds meer op de voorgrond.Zo is zij het en niet Biden die de Verenigde Staten in juni vertegenwoordigt op detop over vrede in Oekraïnein Zwitserland.

Rond die periode ligt de nadruk steeds vaker op de (mentale) fitheid van Biden: hij verspreekt zich geregeld, haalt de namen van mensen door elkaar en lijkt soms wazig voor zich uit te staren. Een desastreus debat tegen Donald Trump bij nieuwszender CNN bezegelt zijn politieke lot: hij stapt uit de race en staat zijn plaats af aan Harris.

In de begindagen heeft de Harris-campagne de wind in de zeilen. Ze is jong, een vrouw en heeft Aziatisch-Jamaïcaanse roots. Harris slaagt erin een grote groep mensen te bereiken binnen een partij met een divers kiespubliek. Tijdens de Democratische conventie aanvaardt ze vol enthousiasme de nominatie om als presidentskandidaat het tegen Trump op te nemen. De gouverneur van Minnesota Tim Walz wordt haar 'running mate'.

Al snel volgt de kritiek. De Republikeinen verwijten haar een laks grensbeleid, waardoor miljoenen mensen illegaal de grens konden oversteken. Trump en zijn 'running mate' JD Vance noemen haar een mislukte 'border czar', een bewering die al meermaals is weerlegd.

Wat betreft haar beleidsplannen houdt Harris wel lange tijd vast aan een 'paraplumethode'. Denk aan de crisis in het Midden-Oosten, waar Israël tegen Hamas en Hezbollah strijdt. Om Joodse kiezers niet weg te duwen, benadrukt ze het recht op zelfverdediging van de Israëli's. Om Amerikanen met Arabische roots vast te houden, spreekt ze haar wens voor een staakt-het-vuren en meer humanitaire hulp voor de Gazastrook uit.

Harris zegt geregeld dat haar "waarden niet zijn veranderd", maar ze kiest toch voor een meer gematigd beleid dan in 2020, onder meer op het vlak van immigratie, fracking en de economie. Het houdt de Republikeinse partij niet tegen om haar als 'radicaal-links'neer te zetten.

Tijdens het enige debat met Trumpstaat Harris alleszins stevig in haar schoenen. Ze slaagt erin onder de huid van de Republikein te kruipen, onder meer met haar opmerkingen en lichaamstaal. Trump weigert daarna een tweede debat.

Wie de presidentsverkiezingen zal winnen, is natuurlijk nog niet bekend. De peilingen duiden ook op een nek-aan-nek-race met Trump. Maar dat is normaal, zei Harris onlangs nog. "Dit zijn verkiezingen om de president van de Verenigde Staten te worden, het is niet de bedoeling dat dat makkelijk gaat."

Bekijk: Harris slaagt er tijdens het debat goed in onder Trumps huid te kruipen